۱۰ راهنمایی موثر برای تقویت حافظه
روان‌شناسان شناختی، به روشهای مختلفی دست یافته‌اند که میتواند به نحو چشمگیری حافظه شما را تقویت کند. راهبردهایی مانند بسط، مرور ذهنی و وسایل یادیار میتوانند به شما در بهتر به خاطر سپردن آنچه مطالعه میکنید کمک کنند. به خدمت گرفتن چند تا از این راهبردهای اثبات شده در هنگام مطالعه میتواند تفاوت بارزی در عملکرد درسی و نتایج امتحانی شما به وجود آورد.
در این زمینه، دو تا از مهم‌ترین کارهایی که میتوانید بکنید، یکی اجتناب از حفظ کردن و با عجله آماده شدن برای امتحان و دیگری یک خواب خوب شبانه است. پژوهش‌ها نشان می دهد که شب تا صبح درس خواندن، روش بسیار غیرموثری برای یادگیری معلومات جدید است و خواب میتواند به استحکام حافظه و عملکرد بهتر در امتحان کمک کند. در حوزه روان‌شناسی شناختی، چند راهبرد مختلف برای تقویت حافظه وجود دارد که اثر بخشی آنها مورد آزمایش قرار گرفته و به اثبات رسیده است. در این مقاله با برخی از این روش‌ها آشنا می‌شویم:
نکاتی برای تقویت حافظه
۱- توجه خود را بر روی آن چه مطالعه میکنید متمرکز سازید
توجه یکی از مؤلفه‌های عمده حافظه است. به منظور آن که اطلاعات از حافظه کوتاه مدّت به حافظه بلند مدّت منتقل گردند، شما باید به طور فعّال به آنها توجه کنید.
۲- اجتناب از حفظ کردن
از حفظ کردن مطالب و با عجله برای امتحان حاضرشدن بپرهیزید؛ جلسات منظمی برای مطالعه در نظر بگیرید. مطالعه مطالب در طول چند جلسه، زمان کافی برای پردازش مناسب اطلاعات را در اختیار شما قرار میدهد. پژوهش‌ها نشان میدهد که دانش‌آموزانی که به طور مرتب مطالعه میکنند بسیار بهتر از کسانی که تمام مطالب را در یک جلسه طولانی مطالعه میکنند، مطالب را به یاد می‌آورند.
۳- سازماندهی اطلاعات
اطلاعاتی که مطالعه میکنید را سازماندهی کنید؛ پژوهشگران دریافته‌اند که اطلاعات در حافظه به صورت خوشه‌ای سازماندهی شده‌اند. شما نیز میتوانید به بهره‌گیری از این ویژگی به ساختاردهی و سازماندهی مطالبی که مطالعه میکنید بپردازید. سعی کنید مفاهیم و عبارت‌های مشابه یا مرتبط را با هم گروه‌بندی کنید.
۴- از وسایل یاد یار برای به خاطر سپردن اطلاعات استفاده کنید
منظور از وسایل یادیار، روشی است که دانش‌آموزان معمولاً از آنها برای یادآوری مطالب کمک میگیرند. برای مثال، شما میتوانید عبارتی که باید به یاد آورید را به چیزی که خیلی برایتان آشناست مرتبط سازید. بهترین یادیارها آن‌هایی هستند که تصورات مثبت، شوخی‌ها یا چیزهای تازه و ابتکاری را به خدمت میگیرند. مثلاً قافیه یک شعر، یک آواز و یا یک جوک ممکن است به شما در به یادآوردن بخش خاصی از اطلاعات کمک کنند.
۵- اطلاعات را در ذهن‌تان بسط دهید و مرور کنید
برای به خاطر آوردن اطلاعات، شما باید آنچه مطالعه کرده‌اید را در حافظه بلند مدّت خود قرار دهید. یکی از موثرترین روش‌ها، بسط و مرور نام دارد. یک مثال از این روش این است که ابتدا تعریف عبارت‌های کلیدی را بخوانید، سپس با دقت بیشتر آن تعریف‌ها را مطالعه کنید و سرانجام به مطالعه تشریح جزئیات معنی آن عبارت‌ها بپردازید. پس از چند بار تکرار این فرایند، یادآوری این اطلاعات بسیار بهتر و آسانتر خواهد شد.
۶- اطلاعات تازه را با چیزهایی که قبلاً می‌دانستید ارتباط دهید
هنگامی که مطالب ناآشنا و تازه‌ای را مطالعه می کنید، مدتی را به فکر کردن در مورد این که این اطلاعات چه ارتباطی با دانسته‌های قبلی شما دارد اختصاص دهید. با ارتباط برقراری کردن بین ایده‌های جدید و دانسته‌های موجود قبلی، احتمال به خاطر آوردن اطلاعات تازه به نحو چشمگیری افزایش خواهد یافت.
۷- مفاهیم را در ذهن‌تان مجسّم کنید
بسیاری از افراد با مجسّم کردن اطلاعاتی که مطالعه کرده‌اند، قدرت حافظه و به یادآوری خود را بهبود چشمگیری می‌بخشند. به عکس‌ها، نمودارها و سایر تصاویر کتاب‌های درسی‌تان توجه کنید. حتی اگر چنین تصاویری وجود ندارد میتوانید خودتان ایجاد کنید. در حاشیه یادداشت‌هایتان شکل یا نمودار بکشید یا از ماژیک‌های رنگی برای برجسته‌سازی و گروه‌بندی مطالب مرتبط استفاده کنید.
۸- مفاهیم جدید را به فرد دیگری آموزش دهید
پژوهش‌ها نشان می دهد که خواندن مطالب با صدای بلند، در به خاطر سپردن آنها بسیار موثر است. روان‌شناسان همچنین دریافته‌اند که در صورتی که دانش‌آموزان به «تدریس» مفاهیم جدید به دیگران بپردازند، درک و یادآوری آنها بهبود پیدا خواهد کرد. شما میتوانید با آموزش دادن مفاهیم و اطلاعات جدید به دوست یا همکلاس خود، این رویکرد را امتحان کنید.
۹- به اطلاعات پیچیده توجه بیشتری کنید
آیا تا کنون متوجه شده‌اید که به یاد آوردن اطلاعات ابتدایی یا انتهایی یک فصل، گاهی چقدر آسانتر است؟ پژوهشگران دریافته‌اند که موقعیت قرار گرفتن اطلاعات میتواند در به یادآوردن آنها نقش داشته باشد. در حالی که به یاد آوردن اطلاعات میانی ممکن است دشوار باشد، شما میتوانید با صرف وقت بیشتر و مرور اطلاعات از اوّل و یا تجدید ساختار اطلاعات، بر این مشکل فائق آیید. هنگامی که به یک مفهوم پیچیده و سخت برخوردید، زمان بیشتری را صرف به خاطر سپاری آن کنید.
۱۰- روش مطالعه خود را تغییر دهید
یک راه عالی برای افزایش قدرت یادآوری مطالب، تغییر گاه به گاه روش مطالعه است. اگر به مطالعه در یک مکان معین عادت کرده‌اید، سعی کنید جایتان را عوض کنید. اگر بعد از ظهرها مطالعه میکنید، هر روز صبح چند دقیقه‌ای را به مرور اطلاعاتی که روز قبل مطالعه کرده‌اید اختصاص دهید. با افزودن یک عنصر جدید به جلسات مطالعه خود میتوانید اثربخشی تلاش‌هایتان را افزایش دهید و قدرت یادآوری خود را بهبود بخشید.
منبع: پارسی طب
تکنیک ساده برای تقویت حافظه
بسیاری از افراد تصور میکنند که حافظه انسان از زمان تولد تا مرگ به صورت ثابت باقی می ماند، یعنی کسی که حافظه خوبی ندارد، هرگز نمیتواند حافظه خوبی داشته باشد، در حالی که این یک تصور کاملا اشتباه است. تقویت حافظه بسیار ساده تر از آن چیزی است که فکر میکنید. همانطور که میتوانید مسائل جدید، زبان جدید و هر مهارت جدیدی را یاد بگیرید، با چند تمرین ساده نیز میتوانید حافظه خود را تقویت کنید.
به طور کلی دو نوع حافظه داریم:
- حافظه کوتاه مدت
- حافظه بلند مدت
حافظه کوتاه مدت، همان بخشی است که مغز برای ذخیره اطلاعات کوچک که همان لحظه دریافت کرده، استفاده میکند. برای مثال اگر شما فردی را برای اولین بار ملاقات کنید و مغز شما نام فرد را در حافظه کوتاه مدت ذخیره میکند. تحقیقات نشان دهنده این هستند که حافظه کوتاه مدت میتواند تا ۷ تکه کوچک از اطلاعات را ذخیره کند و بعد از آن اطلاعات جایگزین هم خواهند شد.
اما هنگامی که شما برای یک آزمون مطالعه میکنید، حافظه بلند مدت شما درگیر میشود. به خاطر سپردن خاطرات زندگی، لحظاتی که با دوستان و فامیل داشته اید و سایر موقعیتهای مشابه، در قسمت بلندمدت حافظه ذخیره میشوند. در این مطلب قصد داریم راه های تقویت حافظه بلند مدت را مطرح کنیم.
حافظه شما درون مغز شما است
همه ما میدانیم که حافظه، بخشی از مغز است، پس هر چیزی که به تقویت مغز کمک کند، به تقویت حافظه نیز کمک خواهد کرد. تمرینات فیزیکی، ورزشها و فعالیتهای فکری، بازیهای فکری و پازل مثل حل جدول و سودوکو از مثالهایی هستند که تاثیر آنها بر حافظه اثبات شده است.
عقل ( مغز ) سالم در بدن سالم! تغذیه سالم، دوری از استرس، و کنترل عصبانیت از مواردی هستند که نه تنها باعث میشوند مغز شما راحت تر بر روی موضوعی تمرکز کند، بلکه برای سلامت جسمانی شما نیز مفید هستند. خواب کافی در طی شب نیز بسیار مهم است. موارد مهم دیگر شامل مواد غذایی ویتامینی، امگا۳ و سبزیجات هستند.
تقویت حافظه کوتاه مدت و بلند مدت
اولین نکته برای داشتن یک حافظه خوب، تمرکز است. برای اینکه اطلاعات در مغز شما بهتر حک شوند، باید بهتر تمرکز کنید. نکاتی را که میتوانند در این امر [تقویت حافظه] به شما کمک کنند در زیر مشاهده میکنید:
۱- تمرکز کردن
یکی از دلایل اینکه چیزی خوب در ذهن شما ثبت نمیشود، انجام همزمان چند کار است. بر روی کاری که انجام میدهید تمرکز داشته باشید و همزمان با آن کار دیگری را شروع نکنید. این مساله به این دلیل اهمیت دارد که مغز برای ثبت صحیح و کامل اطلاعات به زمان نیاز دارد. اگر اطلاعات به درستی در مغز یا حافظه ثبت نشوند، نمیتوانید آنها را کامل به یاد بیاورید.
۲- بو کشیدن، لمس کردن، مزه کردن ، شنیدن و دیدن
اینها حواس پنجگانه ای هستند که زندگی بدون آنها بسیار دشوار خواهد بود
ولی هرچه تعداد حواس بیشتری را هنگام به خاطر سپردن چیزی درگیر کنید، آن
چیز را بهتر به خاطر خواهید سپرد. برای همین اگر میخواهید نام کسی را که
برای اولین بار او را ملاقات میکنید به خاطر بسپارید، به چشمان او نگاه
کنید (حس بینایی ) و نام وی را زیر لب تکرار کنید ( تکرار شنوایی ) و سپس
با وی دست دهید ( حس لامسه ).
هر چه بیشتر از حواس ۵ گانه استفاده کنید، حافظه شما راحت تر کار خود را انجام خواهد داد.
۳- تکرار کردن
یکی از روشهایی که قطعا با آن آشنا هستید، تکرار کردن است. بسیاری از افراد برای به خاطر سپردن چیزی آن را مدام تکرار میکنند. این کار باعث میشود تا اطلاعات برای مدت طولانی تری در حافظه شما باقی بماند.
۴- بخش بخش کردن
یک عدد ده رقمی را تصور کنید، برای مثال کد ملی یا شماره موبایل! بجای اینکه آن را به صورت عدد به عدد و یا یک عدد واحد به خاطر بسپارید، آن را به سه (چند) عدد بخش کنید. به عنوان مثال ۱۲۳۴۵۶۷۸۹۰ را میتوان اینگونه بخش کرد : ۷۸۹۰-۴۵۶-۱۲۳ به این ترتیب ذهن راحت تر میتواند آن را به خاطر بسپارد. این مساله در مورد جملات نیز صدق میکند. هنگامی که میخواهید جمله ای را به خاطر بسپارید، آن را به بخشها و جملاتی کوچک تر بخش کنید و هر بخش را جداگانه حفظ کنید.
۵- سازماندهی کردن
مغز علاقه زیادی به سازماندهی اطلاعات دارد. برای همین است که کتابها فصل بندی میشوند و برای مقاطع تحصیلی، سرفصل درسی ارائه میشود. سازماندهی اطلاعاتی که میخواهید آنها را به خاطر بسپارید کمک بسیار زیادی به حافظه شما خواهد کرد. هرچه اطلاعات را دقیقتر به مغز ارائه دهید، مغز نیز آنها را دقیقتر به خاطر شما خواهد آورد.
۶- از تکنیکهای تقویت حافظه استفاده کنید
تکنیکها و روشهای زیادی برای تقویت حافظه ابداع شده اند ولی تمام آنها در یک چیز مشترک هستند: کمک میکنند تا اطلاعات پیچیده را از طریق تصویر سازی، مخفف سازی، منظوم سازی ( شعر ) و آهنگ بهتر به خاطر بسپاریم. برای مثال در علوم پزشکی، دانشجویان باید نام استخوانهای بدن را حفظ کنند یا اینکه علائم مشخص یک بیماری خاص را به خاطر داشته باشند. در این موارد میتوان حروف نخست بیماری و علائم مهم آن را مرتبط کرد. در آینده به تفصیل تکنیکهای متفاوت تقویت حافظه را با شما در میان خواهیم گذاشت.
۷- از روشی که برای شما راحت تر است استفاده کنید
هر فرد شیوه ای منحصر به فرد در یادگیری و به خاطر سپردن اطلاعات دارد و اینطور نیست که یک شیوه در تمام شرایط مناسب باشد. باید برای شرایط مختلف از شیوه های مختلف استفاده کرد. سعی کنید از روشی که مناسب شخص شما است استفاده کنید، حتی اگر این روش برای سایر افراد سخت و دشوار باشد و یا خوب جواب ندهد. شما خودتان بهتر از شرایط و تواناییهای خود آگاهی دارید. مثلا بعضی ها با نوشتن روی کاغذ مطالب جدید را بهتر یاد میگیرند و بعضی دیگر با ضبط کردن صدای خودشان و گوش دادن به آن، این کار را انجام میدهند.
۸- ارتباط برقرار کنید
هنگامی که چیز جدیدی یاد میگیریم، اغلب فراموش میکنیم که بین اطلاعات جدید و قدیمی رابطه برقرار کنیم. تحقیقات نشان میدهند که وقتی بین اطلاعات جدید و قدیمی ارتباط برقرار میکنیم، حافظه آنها را با قدرت بیشتری ذخیره خواهد کرد و هر دو موضوع بهتر و دقیقتر در ذهن شما باقی خواهند ماند. اطلاعات جدید را مانند حلقه های زنجیر به اطلاعات و تجربیات قدیمی تر متصل کنید.
به نظر میرسد با افزایش سن، حافظه کارایی خود را از دست میدهد؛ ولی در حالت معمولی نباید چنین اتفاقی بیافتد. با استفاده از این ۸ تکنیک ساده میتوانید حافظه خود را در هر زمان و هر سن تقویت کنید.
