ویندوز UEFI چیست ؟

توضیحاتی راجع به UEFI و مزایای آن نسبت به BIOS

مایکروسافت اولین بار نسخه ای اولیه از UEFI را در هسته ویندوز 7 قرارداد.البته در این حالت ویندوز 7 تغییر زیادی محسوس نبود. اما در ویندوز 8  با نصب ویندوز در این حالت، بدلیل ایجاد قابلیت های جدیدی همچون بوت امن، کنترل کامل بایوس از طریق UEFI، باعث بهبود کارایی و سرعت ویندوز می شد.

  UEFI چیست ؟

یو ای اف آی ( Unified Extensible Firmware Interface)در حقیقت یک رابط نرم افزاری بین سیستم‌عامل و سخت افزار بوده و  جایگزین رابط سخت‌افزار بایوس (BIOS) است.(بعبارت ساده تر بایوس مدرن و پیشرفته) و در حال حاضر در تمام کامپیوترهای شخصی سازگار با آی‌بی‌ام ارائه شده‌است.  UEFI تمامی ویژگی های بایوس را شامل می شود با این مزیت که می‌توان عیب یابی و تعمیرات (یا تنظیمات امنیتی) را بدون نیاز به هیچگونه سیستم‌عاملی انجام داد. EFI اصلی توسط اینتل توسعه داده شده است.

 مزایای UEFI نسبت به BIOS قدیمی

• قابلیت پشتیبانی کامل از هارد دیسک های بزرگ (بیش‌از ۲٫۲ ترابایت) با کمک GPT.
• بوت سریعتر ویندوز
• معماری مستقل از پردازنده
• درایورهای مستقل از پردازنده
• برخورداری از محیطی انعطاف‌پذیر قبل از اجرای سیستم‌عامل، با قابلیت اتصال به شبکه
• طراحی ماژولار
• امکان ایجاد بیش از 128 درایو روی یک هارددیسک
• هر درایو شامل 18 Ex اگزابایت (18.8 میلیون ترابایت) می تواند به خود فضا تخصیص دهد.

پر واضح است که  UEFI یک رابط کاملا مستقل از سیستم عامل بوده و شامل محیط کاربری گرافیکی، امکان کنترل با ماوس و همچنین اختیار کامل سیستم را به سیستم عامل می دهد.

 برای برخورداری از قابلیت های  UEFI،  باید ویندوز را به روش UEFI نصب کنیم، که لازم است کمی اطلاعات درباره GPT و تفاوت آن با MBR بخوانید.

تفاوت عملکرد GPT و MBR در پارتیشین بندی

GPT مخفف عبارت GUID Partition Table به معنی جدول پارتیشن GUID، استانداردی برای طرح‌بندی جدول پارتیشن در دیسک سخت است.

MBR از ۳۲ بیت برای ذخیره آدرس‌های بلاک منطقی استفاده می‌کند. در دیسک‌هایی که از سکتورهای ۵۱۲ بایتی استفاده می‌کنند، مدخل‌های جدول پارتیشن MBR نهایتاً حجمی با حداکثر اندازه ۲ ترابایت  را اجازه می‌دهند و آدرس‌دهی سکتورهای بالاتر از آن ممکن نیست. تعدادی از تولیدکنندگان دیسک سخت، دیسک‌هایی با سکتورهای 4096 بایتی طراحی کرده‌اند که این محدودیت را تا حدودی برداشته و این مقدار را به ۱۶ ترابایت رسانده است.

GPT از ۶۴ بیت برای آدرس‌های بلاک منطقی استفاده می‌کند و بنابراین می‌توان پارتیشنی با حداکثر اندازه ۲۶۴−۱ سکتور داشت. برای دیسک‌هایی که از سکتورهای ۵۱۲ بایتی استفاده می‌کنند، این مقدار برابر ۹٫۴ زتابایت (۹٫۴ × ۱۰۲۱ بایت) است.

 در کل خلاصه می توان گفت GPT یک فناوری جدیدتر و کاملتر نسبت به MBR  است و میتوان به واسط آن از هارد هایی با ظرفیت بالاتر از 2 ترابایت استفاده نمود!

روش آماده سازی برای نصب ویندوز در حالت  UEFI و GPT

 روند کلی کار به صورت زیر خواهد بود:

1- تشخیص اینکه آیا مادربرد شما از UEFI پشتیبانی می کند؟

برای تشخیص این مسئله کافی است مدل مادربورد را در گوگل جستجو نمایید و به سایت سازنده مراجعه کنید و بررسی کنید که آیا مدل مادربورد شما از این قابلیت پشتیبانی میکند یا خیر

برای اینکه بفهمیم ویندوز فعلی که نصب شده حالت UEFI است یا خیر در منوی استارت روی Run کلیک می کنیم سپس عبارت MSINFO32 رو تایپ می کنیم و در پنجره باز شده در لیست بدنبال عبارت Bios Mode می گردیم اگر وجود داشت و حالت UEFI بود پس ویندوز ما UEFI و هارد ما GPT است .اگر وجود نداشت ویندوز معمولی نصب شده و ممکن است هارد GPT یا MBR باشد.

2- تبدیل هارددیسک به GPT در صورت نیاز

توجه: قبل از انجام این کار از اطلاعات هارد خود پشتیبان بگیرید زیرا با این کار کلیه اطلاعات شما از بین خواهد رفت

کلیدهای shift+ F10 رو با هم فشار دهید تا وارد محیط CMD شوید.

 دستورات زیر رادر CMD تایپ و Enter می زنیم:

diskpart
list disk
select disk 0
convert gpt
exit

3-ساخت فلش مموری USB  نصب ویندوز با قابلیت UEFI

برای اینکار شما به فایل ISO ویندوز و البته نرم افزار Rufus نیاز دارید که از لینک های زیر میتوانید آنها را دانلود نمایید.

دانلود فایل ISO ویندوز 10

دانلود نرم افزار Rufus

 نرم افزار Rufus را باز کنید.
به ترتیب مراحل زیر را انجام دهید :

• در بخش Device فلش مموری مورد نظر را انتخاب کنید.
• در بخش Format Options با استفاده از کلید یک فایل ایمیج ISO از ویندوزی که می خواهید نصب کنید را انتخاب کنید.
• در بخش Partition scheme and target system type گزینه GPT partition scheme for UEFI computer را انتخاب کنید.
• در بخش File system گزینه FAT32 ( اگر ویندوز دانلودی یا فایل ISO ویندوز موردنظر ، حجمی بیش از 4گیگابایت دارد روی NTFS بگذارید)
•  در بخش Cluster size گزینه Default را انتخاب کنید.
• در بخش Format Options تیک گزینه Quick format را بزنید.
• در بخش Format Options تیک کزینه Create extended label and icon files را بزنید.

وقتی آماده بودید روی گزینه Start کلیک کنید.

با پیغام زیر مواجه می شوید که آیا می خواهید عاملیات فرمت را انجام دهید.

با فرمت کردن کلیه اطلاعات داخل فلش مموری حذف خواهد شد.

در صورتی که عبارت DONE را در پایین صفحه دیدید. عملیات موفقیت آمیز بوده است.

 

شروع نصب ویندوز در حالت UEFI

ابتدا وارد منوی بوت ویا تنظیمات BIOS شوید و مطمئن شوید که اولین گزینه بوت ویندوز فلش مموری یا DVD نصب ویندوز باشد! سپس تنظیمات را ذخیره و سیستم دوباره راه اندازی خواهد شد.

در مرحله بعد پس از انتخاب زبان و سایر تنظیمات روی دکمه next کلیک نمایید.  البته پس از نصب ویندوز نیز می توانید زبان دلخواه همانند پارسی را اضافه نمایید.

در ادامه گزینه Install Now را انتخاب نمایید.

در این قسمت از شما خواسته می شود که ویندوز به صورت به روز رسانی نصب شود و یا به صورت سفارشی.

برای نصب ویندوز به صورت تمییز توصیه میکنیم گزینه دوم یعنی Custom: Install windows only را انتخاب نمایید

 این مرحله مهمترین مرحله در نصب ویندوز است و درصورت اشتباه ممکن است اطلاعات خود را از دست بدهید بنابر این با دقت این کار را انجام دهید.

مشکل اصلی در این قسمت مربوط به نامگذاری درایو ها است و باعث گیج شدن کاربران تازه کار می شود. بهترین کار تشخیص درایو ها از روی حجم درایو است که در مقابل آن عنوان شده . همانطور که ملاحظه میکنید ویندوز یک سری درایور های اضافه نیز بر روی هارد شما ایجاد کرده است که در محیط ویندوز قابل دیدن نیستند!

اگر ساختار درایو های ویندوز شما به صورت زیر باشد یعنی ویندوز فعلی شما به صورت UEFI  است.

1. یک پارتیشن تقریبا 300 مگابایتی بنام Recovery
2. پارتیشن ویندوز به نام primary (به حجم گزارش شده مقابل آن دقت کنید که مبادا با پارتیشن های دیگر کامپیوتر خود اشتباه نگیرید!)
3. یک پارتیشن 128 مگابایتی بنام MSR
4. یک پارتیشن 100 مگابایتی بنام System

توجه کنید که برای نصب یک ویندوز تمییز بهتر است که هر 4 پارتیشنی که در بالا عنوان شده است را پاک نمایید. برای این کار ابتدا یک به یک  انتخاب نمایید و Drive options  را بزنید تا گزینه ها نمایش داده شود و سپس گزینه Delete را بزنید.

مراقب باشید که اشتباهی پارتیشن های دیگر را پاک نکنید! توصیه میکنم این مرحله را به دقت انجام دهید و حتما به حجم درایور دقت کنید!

پس از پاک کردن تک تک این پارتیشن ها شما یک فضای بدون نام اضافه خواهید داشت که حجم آن تقریبا برابر با حجم درایو ویندوز شماست.!

حالا این فضا را انتخاب کرده و گزینه new را می زنیم به طور خود کار ویندوز دوباره 4 پارتیشنی که در بالا اشاره کردیم را ایجاد خواهد نمود. پس از این کار پارتیشن درایو ویندوز را که مقابل آن Primary نوشته شده است را انتخاب نمایید و گزینه next  را بزنید

 تقریبا کار تمام است و بقیه مراحل نصب ویندوز به راحتی انجام خواهد شد

موفق باشید.